Σύμφωνα με τις ειδήσεις του οδοιπορικού της Αιθέριας ή Σύλβιας και των Κατηχήσεων του ιερού Κυρίλλου, αλλά και άλλων συγγραφέων του δ΄ αιώνα οι ακολουθίες στον Ναό της Αναστάσεως άρχιζαν από το μεσονύκτιο, μετά από άνοιγμα των πυλών, προκειμένου να εισέλθει ο λαός και να κατέλθει ο επίσκοπος από το Επισκοπείο. Εκτός από την ακολουθία του Μεσονυκτικού, του Όρθρου και την Θ. Λειτουργία, πού τελούσαν την νύκτα και το πρωί, εδιαβάζοντο την ημέρα η ακολουθία του Λυχνικού (Εσπερινού), στην οποία κατήρχετο και ο επίσκοπος.
Μετά την λήξη του Εσπερινού αναπεμπόταν δέηση για τους και για τους κατηχούμενους μπροστά στο σπήλαιο του Αγίου Τάφου και τα άλλα τμήματα του Ναού. Έτσι ετελείτο η ακολουθία όλες τις ημέρες της Εβδομάδος, εκτός από την νύχτα του Σαββάτου, πού ο λαός συναθροιζόταν στην Βασιλική της Αναστάσεως νωρίς και ανέμενε μέχρι το Μεσονύκτιο ψάλλοντας, οπότε κατερχόταν ο επίσκοπος. Διαβάζονταν οι ψαλμοί, ευχές και μνημονεύονταν τα ονόματα των πιστών, ενώ ο επίσκοπος προσευχόταν μέσα στο σπήλαιο του Αγίου Τάφου.
Μετά την μνημόνευση ονομάτων, διάβαζε ο επίσκοπος το ευαγγέλιο της Αναστάσεως από την θύρα του σπηλαίου του Αγίου Τάφου και μετέβαινε εν συνεχεία στο ναό του Σταυρού, όπου τελούσε δέηση και απέλυε τους πιστούς. Παρέμεναν αγρυπνώντας οι μοναχοί του Αγίου Τάφου και όσοι ήθελαν από τους πιστούς, μέχρι την ογδόη ή την ενάτη πρωινή, πού κατερχόταν ο επίσκοπος και τελούσε τη Λειτουργία των Κατηχουμένων στον Γολγοθά και μετά την αποχώρηση των Κατηχουμένων, την λειτουργία των πιστών στην Βασιλική (Λειτουργία του Αγίου Ιακώβου).
Εκτός από τις ως άνω εορτές της Εβδομάδος, γιορταζόταν με ιδιαίτερο τρόπο η εορτή η Επιφάνεια ή τα Επιφάνεια, ή Θεοφάνια. Με το όνομα αυτό δηλωνόταν η γέννηση του Χριστού, η σάρκα δηλαδή φανέρωσή του και η φανέρωσή του στον Ιορδάνη, δηλαδή η Βάπτιση. Και οι δύο γιορτές γιορτάζονταν μαζί την 6η Ιανουαρίου, χωρίστηκαν δε μετά τον δ΄ αιώνα. Ο εορτασμός τους διαρκούσε 8 ημέρες στη Βηθλεέμ, αλλά και σ’ άλλα προσκυνήματα. Με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιορταζόταν η γιορτή της Υπαπαντής την 14η Φεβρουαρίου, καθώς και η εορτή του Πάσχα της οποίας προηγείτο της Μ. Σαρακοστής, διάρκειας 41 ημερών, επειδή εξαιρούνταν οι Κυριακές και τα Σάββατα. Μεγάλη ποικιλία υπήρχε στην τήρηση της νηστείας. Ούτε επαινούνταν αυτοί, πού νήστευαν υπερβολικά, ούτε κατηγορούνταν αυτοί, πού νήστευαν λίγο, επειδή η νηστεία συνδεόταν με την πνευματική, ηθική και σωματική κατάσταση του καθενός
ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
Την Μεγάλη Τεσσαρακοστή η λειτουργία ετελείτο στον Γολγοθά , ενώ η ενάτη ώρα και το κήρυγμα στην Σιών. Το Σάββατο του Λαζάρου οι μοναχοί και το εκκλησίασμα μετέβαιναν στην Βηθανία για να προϋπαντήσουν τον επίσκοπο στο σημείο, όπου προϋπάντησαν τον Κύριο η Μάρθα και η Μαρία, έπειτα ψάλλοντας μετέβαιναν στο μνημείο του Λαζάρου, όπου διαβαζόταν η σχετική με την τέλεση του Πάσχα περικοπή του Ευαγγελίου την επαύριο, δηλαδή την Κυριακή μετά την Θεία Λειτουργία στον Ναό της Αναστάσεως.
ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΚΑΙ ΠΑΣΧΑ
Τη Μεγάλη Εβδομάδα, γινόταν η συνήθης ακολουθία στο Γολγοθά και το Ναό της Αναστάσεως. Τη Μεγάλη Τρίτη μετέβαιναν στο όρος των Ελαιών, όπου από το σπήλαιο στο οποίο ενδιέτριβε ο Κύριος και οι μαθητές του, διαβαζόταν η ευαγγελική περικοπή «γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ίνα μη εμπέσητε εις πειρασμόν».
Τη Μεγάλη Τετάρτη διαβαζόταν η ευαγγελική αφήγηση της προδοσίας του Ιούδα από το σπήλαιο του αγίου Τάφου. Μετά τη Λειτουργία της Μ. Πέμπτης στο Γολγοθά μετέβαιναν αφήγηση της συλλήψεως και απαγωγής του Θεανθρώπου.
Τη Μεγάλη Παρασκευή γινόταν ο ασπασμός του Τιμίου Ξύλου του Σταυρού επί του Γολγοθά και αναγιγνώσκονταν όλες οι σχετικές με το πάθος περικοπές. Την ενάτη ώρα του Μεγάλου Σαββάτου (3 μ.μ.) μετέβαιναν οι νεόφυτοι με λευκή στολή στο Γολγοθά, όπου ετελείτο η Θ. λειτουργία, και εν συνεχεία μετέβαιναν στο σπήλαιο του αγίου Τάφου, όπου αναγίνωσκαν την ευαγγελική περικοπή της Αναστάσεως αλλά και στους άλλους τόπους η εορτή των εορτών, το Πάσχα. Καθημερινά , μέχρι και την Πεντηκοστή γινόταν λειτουργίες των κατηχουμένων στο Γολγοθά και των πιστών στην Ανάσταση. Στην εορτή της Πεντηκοστής, μετά την αγρυπνία και τη θεία λειτουργία στο ναό της Αναστάσεως, ο επίσκοπος και ο λαός κατέφθαναν στη Σιών, κατά την ενάτη πρωινή, όπου αναγίνωσκαν την περικοπή περί της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος από τις πράξεις των Αποστόλων, τελούσαν τη θ. λειτουργία και έπειτα μετέβαιναν στον τόπο της Αναλήψεως του Κυρίου. Μετά την πεντηκοστή συνεχίζονταν οι συνήθειες ακολουθίες της εκκλησίας Ιεροσολύμων. Επί οκτώ ημέρες γιορταζόταν και η εορτή των εγκαινίων του Ναού της Αναστάσεως την 13η Σεπτεμβρίου.
Οι τελετές αυτές αποτέλεσαν τη βάση για τη διαμόρφωση μεταγενεστέρων τελετών της εκκλησίας Ιεροσολύμων αλλά και της εκκλησίας ολόκληρης. Επειδή τελούνταν στους τόπους, όπου έλαβαν χώρα τα πραγματικά της ζωής του Χριστού, καθιστούν ζωηρότερη την ανάμνηση στις συνειδήσεις των πιστών. Η επί τόπου προσκύνηση και αναπαράσταση των παθημάτων και της αναστάσεως του χριστού, βεβαίωναν και στερέωναν την πίστη.
